کتاب "Craft of Whiskey Distilling" نوشتهی بیل اوونز و منتشرشده توسط مؤسسهی تقطیر آمریکا (ADI) راهنمایی جامع برای تولید ویسکی به روش سنتی و صنعتی است. این کتاب به فرآیندهای اصلی تولید ویسکی، از انتخاب مواد اولیه تا بطریبندی، پرداخته و نکات کلیدی برای راهاندازی یک واحد تقطیر کوچک (Craft Distillery) ارائه میدهد. در ادامه، نکات اساسی و کلیدی این کتاب به صورت خلاصه آورده شده است:
۱. اصول تقطیر (Distillation Principles)
- تقطیر چیست؟ تقطیر فرآیندی فیزیکی برای جداسازی ترکیبات بر اساس نقطهی جوش آنهاست. در تولید ویسکی، هدف جداسازی الکل و ترکیبات طعمی (congeners) از مایع تخمیرشده (wash) است.
- انواع دستگاه تقطیر: دستگاههای رفلاکس (Reflux) یا پاتاستیل (Pot Still) برای تولید ویسکی مناسب هستند، زیرا انعطافپذیری بالایی در حفظ طعمهای پیچیده دارند.
-
مراحل تقطیر: فرآیند تقطیر شامل سه بخش است:
- Heads (سر): حاوی ناخالصیهای فرار مانند آلدهیدها، که معمولاً دور ریخته میشوند.
- Hearts (قلب): بخش اصلی ویسکی با طعم مطلوب و الکل خالص (حدود 68-72% ABV).
- Tails (دم): حاوی ترکیبات سنگینتر با طعم تلخ، که ممکن است برای تقطیر مجدد استفاده شوند.
۲. مَشینگ (Mashing)
- هدف مَشینگ: تبدیل نشاستههای موجود در غلات (مانند جو، ذرت یا گندم) به قندهای قابل تخمیر.
-
شرایط بهینه:
- دمای مناسب برای تبدیل نشاسته: 152-158°F (67-70°C).
- pH بهینه: 5.2-5.5 (برای عملکرد بهتر آنزیمهای موجود در مالت).
- آب مورد استفاده باید عاری از آهن باشد، زیرا آهن به آنزیمهای مَشینگ آسیب میرساند.
- ترکیب گریست (Grist): جو مالتشده رایجترین ماده برای ویسکی است، اما ذرت، چاودار یا گندم نیز بسته به نوع ویسکی استفاده میشوند.
- فرآیند: شامل مخلوط کردن غلات با آب (Doughing In)، تبدیل نشاسته به قند، و سپس جداسازی مایع شیرین (wort) از تفالهها (lautering).
۳. روشهای تقطیر
- تقطیر تکمرحلهای (Single Pass): مناسب برای ویسکیهای غنیتر با طعم قویتر، اما نیاز به توجه دقیق به برشهای heads، hearts و tails دارد.
-
تقطیر دو مرحلهای:
- مرحله اول (Stripping Run): تولید "low-wine" با الکل 25-35% از مایع تخمیرشده.
- مرحله دوم (Spirit Run): تقطیر low-wine برای تولید ویسکی با الکل 55-70%، که سپس برای پیری رقیق میشود.
- دستگاههای پیشنهادی: برندهایی مانند Vendome، Holstein و Forsyth برای تولید دستگاههای تقطیر باکیفیت توصیه میشوند.
۴. پیری در بشکه (Barrel Aging)
- نقش بشکه: پیری در بشکههای بلوط (معمولاً 53 گالن) باعث استخراج ترکیباتی مانند وانیلین، لیگنین و تانن میشود
تاب "Craft of Whiskey Distilling" نوشتهی بیل اوونز و منتشرشده توسط مؤسسهی تقطیر آمریکا (ADI) راهنمایی جامع برای تولید ویسکی به روش سنتی و صنعتی است. این کتاب به فرآیندهای اصلی تولید ویسکی، از انتخاب مواد اولیه تا بطریبندی، پرداخته و نکات کلیدی برای راهاندازی یک واحد تقطیر کوچک (Craft Distillery) ارائه میدهد. در ادامه، نکات اساسی و کلیدی این کتاب به صورت خلاصه آورده شده است:
۱. اصول تقطیر (Distillation Principles)
- تقطیر چیست؟ تقطیر فرآیندی فیزیکی برای جداسازی ترکیبات بر اساس نقطهی جوش آنهاست. در تولید ویسکی، هدف جداسازی الکل و ترکیبات طعمی (congeners) از مایع تخمیرشده (wash) است.
- انواع دستگاه تقطیر: دستگاههای رفلاکس (Reflux) یا پاتاستیل (Pot Still) برای تولید ویسکی مناسب هستند، زیرا انعطافپذیری بالایی در حفظ طعمهای پیچیده دارند.
-
مراحل تقطیر: فرآیند تقطیر شامل سه بخش است:
- Heads (سر): حاوی ناخالصیهای فرار مانند آلدهیدها، که معمولاً دور ریخته میشوند.
- Hearts (قلب): بخش اصلی ویسکی با طعم مطلوب و الکل خالص (حدود 68-72% ABV).
- Tails (دم): حاوی ترکیبات سنگینتر با طعم تلخ، که ممکن است برای تقطیر مجدد استفاده شوند.
۲. مَشینگ (Mashing)
- هدف مَشینگ: تبدیل نشاستههای موجود در غلات (مانند جو، ذرت یا گندم) به قندهای قابل تخمیر.
-
شرایط بهینه:
- دمای مناسب برای تبدیل نشاسته: 152-158°F (67-70°C).
- pH بهینه: 5.2-5.5 (برای عملکرد بهتر آنزیمهای موجود در مالت).
- آب مورد استفاده باید عاری از آهن باشد، زیرا آهن به آنزیمهای مَشینگ آسیب میرساند.
- ترکیب گریست (Grist): جو مالتشده رایجترین ماده برای ویسکی است، اما ذرت، چاودار یا گندم نیز بسته به نوع ویسکی استفاده میشوند.
- فرآیند: شامل مخلوط کردن غلات با آب (Doughing In)، تبدیل نشاسته به قند، و سپس جداسازی مایع شیرین (wort) از تفالهها (lautering).
۳. روشهای تقطیر
- تقطیر تکمرحلهای (Single Pass): مناسب برای ویسکیهای غنیتر با طعم قویتر، اما نیاز به توجه دقیق به برشهای heads، hearts و tails دارد.
-
تقطیر دو مرحلهای:
- مرحله اول (Stripping Run): تولید "low-wine" با الکل 25-35% از مایع تخمیرشده.
- مرحله دوم (Spirit Run): تقطیر low-wine برای تولید ویسکی با الکل 55-70%، که سپس برای پیری رقیق میشود.
- دستگاههای پیشنهادی: برندهایی مانند Vendome، Holstein و Forsyth برای تولید دستگاههای تقطیر باکیفیت توصیه میشوند.
۴. پیری در بشکه (Barrel Aging)
- نقش بشکه: پیری در بشکههای بلوط (معمولاً 53 گالن) باعث استخراج ترکیباتی مانند وانیلین، لیگنین و تانن میشود که طعم و رنگ ویسکی را شکل میدهند.
-
شرایط بهینه:
- الکل ویسکی قبل از پیری باید به 50-60% ABV رقیق شود تا تعادل طعم و رنگ حفظ شود.
- بشکههای سوختهشده (charred barrels) در آمریکا برای ویسکیهای مستقیم (straight whiskey) اجباری است، زیرا فرآیند سوختن به جذب ترکیبات گوگردی و نفوذ بهتر الکل به چوب کمک میکند.
- اندازه بشکه: بشکههای کوچکتر (کمتر از 53 گالن) پیری را سریعتر میکنند، اما ممکن است طعم تند و تلخی به ویسکی بدهند.
- سهم فرشتگان (Angels' Share): بخشی از ویسکی که طی پیری به دلیل تبخیر از دست میرود (محاسبه با فرمول: حجم نهایی = حجم اولیه × (1 - درصد تلفات سالانه)^تعداد سالها).
۵. بطریبندی (Bottling)
- فرآیند: پس از پیری، ویسکی از بشکه خارج شده، حجم و درصد الکل آن اندازهگیری میشود. سپس با آب مقطر یا RO رقیق شده (معمولاً به 40-45% ABV) و فیلتر میشود تا ذرات معلق حذف شوند.
- فیلتراسیون: از فیلترهای صفحهای با رسانه درشت استفاده میشود و باید بعد از رقیقسازی انجام شود تا کدری آب نیز حذف گردد.
- وَتینگ (Vatting): ترکیب ویسکی از بشکههای مختلف برای ایجاد طعم یکنواخت، که نیاز به آزمایش توسط گروهی از چشندگان دارد.
۶. راهاندازی واحد تقطیر (Craft Distillery Setup)
-
برنامهریزی:
- حداقل سرمایهگذاری برای تجهیزات مَشینگ و تخمیر: امکان همکاری با یک آبجوسازی محلی برای تولید wash و صرفهجویی در هزینهها.
- هزینه راهاندازی: بیش از 250,000 دلار برای تولید 3,000-5,000 جعبه در سال.
- مجوزها: نیاز به مجوزهای فدرال (TTB) و ایالتی، و دریافت COLA (Certificate of Label Approval) برای برچسبزنی.
- برندسازی: طراحی برچسب باید مطابق با قوانین TTB باشد، شامل اطلاعاتی مانند نام تجاری، درصد الکل، و هشدارهای قانونی.
-
برنامه تجاری:
- سال اول: برنامهریزی و تأمین مالی.
- سال دوم: یافتن مکان، اخذ مجوزها، و خرید تجهیزات (6-12 ماه برای تحویل).
- تولید اولیه: جین (تولید سریع در دو روز) و سپس ویسکی (پیری 6 ماه تا 2 سال).
۷. نکات عملی و قانونی
- فرمولها: برای برخی محصولات خاص، نیاز به تأیید فرمول توسط TTB است تا از انطباق با استانداردها اطمینان حاصل شود.
- منابع: کتابها و رویدادهای تجاری (مانند Whiskey Live و Tales of the Cocktail) برای آموزش و شبکهسازی توصیه میشوند.
- استانداردهای هویت (CRF): ویسکی باید با استانداردهای فدرال (مانند حداقل 80 proof و پیری در بشکههای بلوط سوخته برای بوربون) مطابقت داشته باشد.
۸. دانش فنی (از بخش آزمون کتاب)
-
جوابهای کلیدی آزمون:
- حداقل سرمایهگذاری: امکان همکاری با آبجوسازی (d).
- نشاسته: زنجیرهای از مولکولهای قند (c).
- غله اصلی: جو (a).
- ماده معدنی مضر: آهن (c).
- pH بهینه: 5.2-5.5 (c).
- کاهش pH: افزودن اسید (b).
- ویسکی نهایی: hearts (c).
- منبع طعم: کنجنرها (a).