فرآیند تجزیه الکل در بدن شامل چند مرحله است که به صورت زیر اتفاق میافتد:
جذب الکل: الکل پس از مصرف به سرعت از طریق دیوارههای معده و روده کوچک جذب جریان خون میشود. اگر معده خالی باشد، جذب الکل سریعتر اتفاق میافتد.
انتقال به کبد: الکل از طریق جریان خون به کبد منتقل میشود. کبد اندامی است که وظیفه تجزیه و دفع الکل را بر عهده دارد.
تبدیل الکل به استالدهید: آنزیمی به نام الکل دهیدروژناز (ADH) در کبد، الکل (اتانول) را به ترکیبی به نام استالدهید تبدیل میکند. استالدهید مادهای سمی است که میتواند به بدن آسیب برساند و همچنین بخشی از علت علائم خماری است.
تبدیل استالدهید به استیک اسید: آنزیم دیگری به نام استالدهید دهیدروژناز (ALDH) استالدهید را به استیک اسید (سرکه) تبدیل میکند. این ترکیب کمتر سمی است و به راحتی توسط بدن تجزیه و از طریق ادرار و عرق دفع میشود.
تجزیه نهایی: استیک اسید به آب و دیاکسید کربن تبدیل میشود که از طریق ادرار، تنفس و عرق دفع میشود.
توجه به این نکته مهم است که اگر مقدار زیادی الکل مصرف شود، کبد ممکن است نتواند همه الکل را به سرعت تجزیه کند و در نتیجه سطح استالدهید در بدن افزایش یابد، که منجر به علائم مسمومیت با الکل یا خماری میشود.
- - - - - - - -
آنزیمی که برای تبدیل استالدهید به اسید استیک در بدن نقش دارد، استالدهید دهیدروژناز (ALDH) نامیده میشود. این آنزیم با کمک به این واکنش شیمیایی باعث تبدیل استالدهید (یک ماده سمی) به استیک اسید (یک ماده کمتر سمی) میشود.
- - - - - - - -
در مورد تفاوت میزان آنزیمها و کوآنزیمهای مرتبط با تجزیه الکل بین افراد، به خصوص بین مردان و زنان، صحبت کردیم.
یکی از آنزیمهای مهم در این فرآیند الکل دهیدروژناز (ADH) است که الکل را به استالدهید تبدیل میکند، و آنزیم دیگر استالدهید دهیدروژناز (ALDH) که استالدهید را به اسید استیک تبدیل میکند. این آنزیمها و همچنین سطح کوآنزیمی به نام NADH که در تجزیه الکل نقش دارد، میتوانند بین افراد و حتی بین مردان و زنان متفاوت باشند.
برخی از تحقیقات نشان دادهاند که مردان به طور کلی مقادیر بیشتری از این آنزیمها دارند، به خصوص الکل دهیدروژناز (ADH)، که باعث میشود آنها الکل را سریعتر از زنان تجزیه کنند. به همین دلیل، زنان معمولاً حساسیت بیشتری نسبت به مصرف الکل دارند، زیرا مقادیر کمتری از این آنزیمها در بدن آنها وجود دارد. این میتواند منجر به سطح بالاتری از استالدهید در بدن زنان شود، که ممکن است منجر به تجربههای شدیدتر علائم مسمومیت با الکل یا خماری شود.
به علاوه، برخی از افراد ممکن است دارای نسخههای ژنتیکی خاصی از این آنزیمها باشند که باعث میشود آنها الکل را بهتر یا بدتر تجزیه کنند، مثلاً برخی از افراد آسیایی نسخهای از آنزیم ALDH دارند که به خوبی عمل نمیکند، و این باعث میشود نسبت به استالدهید حساسیت بیشتری داشته باشند.