گیاه افسنطین (Wormwood) معمولاً دوپایه است، به این معنی که گیاهان نر و ماده جدا از هم وجود دارند. تفاوت اصلی گیاه نر و ماده افسنطین در گلهای آنها است:
گیاه نر: گلهای نر افسنطین گرده تولید میکنند. این گلها به طور معمول کوچکتر هستند و در خوشههای بازتری ظاهر میشوند.
گیاه ماده: گلهای ماده، برعکس، گردهها را از گلهای نر دریافت میکنند. این گلها معمولا متراکمتر و به صورت فشردهتر روی گیاه قرار دارند.
این تفاوتها در گلها به تشخیص گیاهان نر و ماده در زمان گلدهی کمک میکند. همچنین، برخی انواع افسنطین ممکن است تکپایه باشند، یعنی هر دو گل نر و ماده روی یک گیاه وجود دارند.
- - - - -
از نظر کیفیت، تفاوت اصلی بین گیاهان نر و ماده افسنطین (Wormwood) بیشتر به ترکیبات شیمیایی و میزان اسانسها و مواد فعال آنها برمیگردد. در اکثر گیاهان دوپایه، این تفاوتها میتواند بر کیفیت و مقدار ترکیبات مفید گیاه تأثیر بگذارد، اما در مورد افسنطین، گیاه ماده معمولاً از نظر محتوای اسانسها، مانند «توژون» (Thujone)، غنیتر است.
در عمل، گیاه ماده به دلیل داشتن محتوای بالاتر اسانسها و ترکیبات فعالتر، معمولاً در مصارف دارویی و تولید الکلهای خاص، مانند «ابسنت»، بیشتر مورد توجه قرار میگیرد. گیاه نر ممکن است محتوای ترکیبات کمتری داشته باشد و از نظر اثربخشی در سطح پایینتری نسبت به گیاه ماده باشد.
با این حال، تفاوت دقیق کیفیت بسته به عوامل مختلفی مانند شرایط رشد، آب و هوا، خاک و دوره برداشت نیز متغیر است.
- - - - -
مقدار توژون (Thujone) در گیاه افسنطین (Wormwood) میتواند به شدت متغیر باشد و به عواملی مانند نوع گیاه، شرایط رشد، زمان برداشت، و نحوه خشککردن بستگی دارد. به طور کلی، محتوای توژون در گیاه خشک افسنطین میتواند بین 0.2% تا 1.5% متغیر باشد.
بنابراین، در 10 گرم گیاه افسنطین خشک، مقدار توژون میتواند حدود 20 تا 150 میلیگرم باشد.
اگر هدف خاصی دارید (مانند تهیه الکلهای گیاهی یا استفاده دارویی)، بهتر است با آزمایشهای دقیق محتوای توژون گیاه خود را اندازهگیری کنید، زیرا مصرف بیش از حد توژون میتواند سمی باشد.
- - - - -
میزان مجاز مصرف توژون (Thujone) به دلیل اثرات بالقوه سمی آن به شدت محدود شده است. دستورالعملهای ایمنی بسته به کشور و نوع محصول متفاوت است، اما برخی از استانداردهای رایج عبارتند از:
-
نوشیدنیهای الکلی:
-
اتحادیه اروپا محدودیتهای زیر را تعیین کرده است:
- حداکثر 35 میلیگرم در لیتر برای مشروبات الکلی حاوی بیش از 25٪ الکل، مانند ابسنت.
- حداکثر 10 میلیگرم در لیتر برای سایر نوشیدنیهای الکلی.
- در ایالات متحده، حداکثر مجاز 10 میلیگرم در لیتر است.
-
اتحادیه اروپا محدودیتهای زیر را تعیین کرده است:
-
مصرف روزانه:
- برای یک فرد بالغ، مصرف روزانه توژون از طریق نوشیدنیها و محصولات گیاهی باید کمتر از 5 میلیگرم باشد تا از اثرات سمی جلوگیری شود.
احتیاط: توژون میتواند بر سیستم عصبی تأثیر بگذارد و در مقادیر بالا منجر به تشنج، سرگیجه و سایر علائم سمی شود. بنابراین، همیشه باید با دقت به میزان مصرف توجه کنید و از محصولات استاندارد و ایمن استفاده کنید.
